ಅಪಾರೇ ಕಾವ್ಯ ಸಂಸಾರೇ ಕವಿರೇಕಃ ಪ್ರಜಾಪತಿಃ

ಯಥಾಸ್ಮೈ ರೋಚತೇ ವಿಶ್ವಂ ತಥೇದಂ ಪರಿವರ್ತತೇ ॥

ಕಾವ್ಯ ಪ್ರಪಂಚವೆಂಬುದು ಅನಂತವಾದ ಸಮುದ್ರ. ಅದರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಅದರ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತ ಅವನೇ ಕವಿ. ಬ್ರಹ್ಮನು ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವಂತೆ, ಕವಿ ತನ್ನ ಕಲ್ಪನೆಗಳಿಂದ, ಭಾವನೆಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ತನ್ನ ಆಂತರಿಕ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಹೊಸ ಲೋಕವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅವನ ಮನಸ್ಸಿನ ತಾಳಮೇಳದಂತೆ ಈ ಕಾವ್ಯಪ್ರಪಂಚ ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗುತ್ತದೆ.

ಸೃಷ್ಟಿಯ ಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ಲಯಗಳು, ಸರಿಯಾದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನೆರವೇರಬೇಕು. ಬ್ರಹ್ಮನು ತನ್ನ ಸೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ತನ್ನ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ, ಆದರೆ ಅದರ ಮೂಲ ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಯಾರಿಗೂ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತಿಳಿಯಲು ಬಿಡುವುದಿಲ್ಲ.

ಈ ಬ್ರಹ್ಮಸೃಷ್ಟಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಯುಗಗಳಿಂದ ಕಥೆಗಳು, ಉಪನ್ಯಾಸಗಳು, ಚಿಂತನಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಲೇ ಇವೆ. ಆದರೆ ಅದರ ಮೂಲ ಕಾರಣವನ್ನು ಅಥವಾ ಅಂತಿಮ ತತ್ತ್ವವನ್ನು ಇನ್ನೂ ಮನುಷ್ಯನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಗ್ರಹಿಸಿಲ್ಲ. ಅದು ಬೃಹತ್ ವಿಸ್ಮಯವಾಗಿಯೇ ಉಳಿದಿದೆ. ಮುಂದೆ ಬಂದ ಎಷ್ಟೋ ಯುಗಗಳಿಗೂ 'ಬ್ರಹ್ಮಸೃಷ್ಟಿ'ಯು ಅಧ್ಯಯನದ ವಿಷಯವಾಗಿಯೇ ಉಳಿದಿದೆ.

ಈ ಲೋಕಸೃಷ್ಟಿಯಂತೆ, ಕಾವ್ಯ ಪ್ರಪಂಚವೂ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ, ಆನಂದಕ್ಕೆ, ಚಿಂತನೆಗೆ ಮತ್ತು ಕಲ್ಪನೆಗೆ ಒಂದು ವಿಶೇಷ ವಸ್ತು, ಕಾವ್ಯವು ಕೇವಲ ಪದಗಳ ಒಣ ಗುಂಪಲ್ಲ. ಅದು ಜೀವನದ ಅನೇಕ ಆಯಾಮಗಳು ಅಂದರೆ ಆನಂದ, ದುಃಖ, ಪ್ರೀತಿ, ವೈರಾಗ್ಯ, ಸಾಹಸ, ಶಾಂತಿ, ಆಕ್ರೋಶ, ತತ್ತ್ವ ವಿಜ್ಞಾನ, ಧರ್ಮ, ಭಕ್ತಿ ಇವುಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಕವಿಯು ತನ್ನ ಹೃದಯದ ಆಳದಿಂದ ದೈವೀ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ಪದಗಳಲ್ಲಿ ನುಡಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅವನ ಕಲ್ಪನೆಗಳಿಗೆ ಮಿತಿ ಇಲ್ಲ. ಅವನು, ಅವನ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿರುವ ವಿಶ್ವವನ್ನು, ಮತ್ತೊಬ್ಬನಿಗೆ ಪರಿಚಯಿಸುವ ಮಾಯಾಕರ್ತ.

ಕಾವ್ಯದ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತನಾದ ಕವಿ, ತನ್ನ ಕಾವ್ಯವನ್ನು ಜನರ ಒಳಿತಿಗಾಗಿ, ಜ್ಞಾನ ಹಂಚಿಕೆಗಾಗಿ, ಮನಸ್ಸಿನ ಆನಂದಕ್ಕಾಗಿ ರೂಪಿಸುತ್ತಾನೆ. ಕವಿಯ ಜ್ಞಾನ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ, ಅವನ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಕಾವ್ಯದ ಗುಣಮಟ್ಟವಿರುತ್ತದೆ. ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಆಳವಿದ್ದಂತೆ, ಅದರ ತೀವ್ರತೆಯೂ, ಮಹತ್ವವೂ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ.

ವಾಲ್ಮೀಕಿ ಮಹರ್ಷಿ ಮತ್ತು ವೇದವ್ಯಾಸರು ಕಾವ್ಯಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಮಹಾಕಾವ್ಯಗಳ ಹೆಮ್ಮೆಯ ಶಿಲ್ಪಿಗಳು. ರಾಮಾಯಣ ಮತ್ತು ಮಹಾಭಾರತ ಇವರ ಅಮೋಘ ಕೃತಿಗಳು. ಈ ಕಾವ್ಯಗಳು ಕೇವಲ ಕಥೆಗಳಲ್ಲ, ಅವು ಮನುಷ್ಯನ ಬದುಕಿನ ದಾರಿದೀಪಗಳು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಧರ್ಮ, ನೀತಿ, ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರ, ರಾಜಕೀಯ, ತತ್ತ್ವಚಿಂತನೆ, ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ, ಚರಿತ್ರೆ, ಭೂಗೋಳ, ಮಾನವೀಯತೆ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಕಲಿಯುವ ಅವಕಾಶ ಇದೆ. ರಾಮಾಯಣವು ರಾಮನ ಮಹಾಪರಿಚಯವಲ್ಲದೆ, ನೈತಿಕತೆಯ, ಸತ್ಪವರ್ತನೆಯ, ಧರ್ಮನಿಷ್ಠೆಯ ಪಾಠವನ್ನು ಕಲಿಸುತ್ತದೆ. ಮಹಾಭಾರತವು ಜೀವನದ ದ್ವಂದ್ವ, ನ್ಯಾಯ, ಅಕ್ರಮ, ಕಟುಸತ್ಯಗಳನ್ನೂ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತದೆ.

ಕಾವ್ಯವು ಒಂದು ಕಾಲಘಟ್ಟವನ್ನು ಮೀರಿ, ಎಲ್ಲ ಕಾಲಗಳಿಗೂ ಸಂಬಂಧಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಕವಿಯ ಕಲ್ಪನೆಯು ಕಾಲವನ್ನು ಮೀರಿ ಸಾಗುತ್ತದೆ. ಕಾವ್ಯವು ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಜಗತ್ತನ್ನು ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಕವಿ ತನ್ನ ಪದ್ಯದಲ್ಲಿ, ತನ್ನ ಮಾತಿನಲ್ಲಿ, ತನ್ನ ಕಲ್ಪನೆಯಲ್ಲಿ ಅಮೂಲ್ಯ ಲೋಕವನ್ನು ಕಟ್ಟುತ್ತಾನೆ. ಅವನ ವಾಕ್‌ ಸೃಷ್ಟಿ ಜನರ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ.

ಕಾವ್ಯವು ಮಾನವ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಕೊಡುವ ಕೊಡುಗೆ ಅಮೂಲ್ಯ. ಅದು ಕೇವಲ ಮನರಂಜನೆ ಅಲ್ಲ. ಅದು ಚಿಂತನೆಗೆ ಆಹ್ವಾನಿಸುತ್ತದೆ. ಅದು ಅಂತರಾಳದ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಉತ್ತರ ಹುಡುಕಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುತ್ತದೆ. ಕಾವ್ಯವು ಮಾನವನ ಅಂತರಂಗದ ಸಂಭಾಷಣೆಯಂತೆ, ಅವನ ಜೀವಾಳದ ವಿಸ್ತಾರ. ಬ್ರಹ್ಮನಿಗೆ ನಾವು ನಮಸ್ಕರಿಸುವಂತೆ, ಕವಿಗೂ ನಮಸ್ಕರಿಸಬೇಕು.